اگر بگوییم فیلم و سریال پرمخاطب‌ترین سرگرمی دنیا است اغراق نکرده‌ایم. سینما از زمان ظهور خود تا الآن راهی بوده برای ورود انسان‌ها به جهانی دیگر. احتمالاً از خیلی‌ها شنیده‌اید که اولین تصویری که روی پردۀ سینما دیده‌اند، یکی از به یاد ماندنی‌ترین تجربه‌های زندگی‌شان بوده. اگر کمی به تاریخی که این صنعت پشت سر گذاشته نگاه کنید متوجه می‌شوید این همه شگفتی، بی دلیل نیست.
بدون شک «پروژکتور» یا همان «آپارات» بزرگترین نقش را در فراگیر شدن صنعت سینما داشته. ما اینجا به طور ویژه از 8 میلیمتری‌ها صحبت می‌کنیم؛ اما اگر قصد دارید بیشتر راجع به چیستی، تاریخچه و عملکرد پروژکتورها بدانید به مطلب آنچه درباره پروژکتور (آپارات) باید بدانید | صفر تا صد دنیای پروژکتور سر بزنید.
ظهور پروژکتور (آپارات) های 8 میلیمتری توسط کمپانی‌های مختلف، پای فیلم و فیلمسازی را به خانه‌ها باز کرد و به افراد آماتور این امکان را داد که راحت‌تر به این صنعت ورود کنند.
کمپانی‌های تولید کنندۀ دستگاه‌های آپارات 8mm
همان طور که اشاره شد کمپانی کداک بود که برای اولین بار فیلمهای 8 میلی متری را معرفی کرد و باتوجه به قیمت پایین و اندازۀ کوچک آنها موج جدیدی در سینما به راه انداخت. طبیعتاً برای نمایش این فیلم‌ها به دستگاه‌های آپارات مخصوصی نیاز بود. معروفترین کمپانی‌هایی که دست به تولید این آپارات‌ها زدند عبارتند از:
- BELL & HOWELL (بل اند هول)
- Agfa (آگفا)
- EUMIG (یومیگ)
- ELMO (المو)
- Revere (ریوییر)
- BOLEX (بولکس)
- SANKYO (سانکیو)
- CHINON (چینون)
- BAUER (بائر)
- COPAL (کوپال)
بل اند هول (BELL & HOWELL)
این کمپانی در سال 1907 با تولید دو پروژکتور 35 میلیمتری در آمریکای شمالی شروع به فعالیت کرد و در همان سال با اولین دوربین متحرک جهان به نام «Bell & Howell 2709» که بدنه‌ای تماماً فلزی داشت تحول شگرفی در هالیوود ایجاد کرد. «بل اند هول» در سال 1934 اولین آپارات 8mm خود را روانۀ بازار کرد. دستگاهی، با روکش فلزی پر زرق و برق و لنز و قرقره.
یومیگ (EUMIG)
«یومیگ» برندی اتریشی است که در سال 1919 فعالیت خود را با تولید محصولاتی فلزی مثل فندک شروع کرد. این شرکت در سال 1931 اولین دستگاه پروژکتور خود را که «Eumig p1» نام داشت تولید کرد و تبدیل به نخستین کمپانی اروپایی فعال در این حوزه شد.
«Mark M» نخستین آپارات 8 میلیمتری‌ای بود که کداک در سال 1964 تولید کرد. بعد از تولید فیلمهای سوپر 8 توسط کمپانی کداک، یومیگ دستگاه « Mark M super 8» را به بازار معرفی کرد. « Mark S» هم اولین نمونه پروژکتور صوتی این برند بود.
آگفا (Agfa)
آفگا در سال 1867شروع به کار کرد. حیطه کاری این شرکت آلمانی – بلژیکی در ابتدا تولید رنگ بود و در سال 1925 طی ادغام با چند کمپانی دیگر به «IG Farben» تغییر نام داد. آفگا به مرور تغییر رویه داد و به سمت تولید کاغذ عکاسی و حلقه فیلم رفت. همچنین این کمپانی بین سالهای 1929 تا 1962 به ساخت پروژکنور فیلم دست زد. «Afga Movector 8 » اولین محصول آفگا در این حیطه بود که بین سالهای 1935 تا 1944 تولید می‌شد و به فیلمهای 8 میلی متری عادی اختصاص داشت و به مدت 1 ساعت ظرفیت داشت.
المو (ELMO)
کمپانی «المو» در سال 1921 در ژاپن شروع به کار کرد و 6 سال بعد اولین پروژکتور خود را که 16 میلیمتری بود تولید کرد. نخستین مدل 8 میلی متری این مجموعه «هایابوسا (Hayabusa)» نام داشت و در سال 1936 روانۀ بازار شد. در نیمۀ دوم 1950 المو آپارات‌های خود را گسترش داد و مجموعه‌های سوپر 8 را ارائه کرد؛ با این حال در دهۀ 1970 بود که این کمپانی، مشهورترین سری‌‌های سوپر 8 خود را یعنی «GS» و «ST» منتشر کرد.
ریوییر (Revere)
ریوییر در اوایل دهه 1920 توسط مهاجری اوکراینی به نام ساموئل بریسکین (Samuel Briskin) فعالیت خود را در شیکاگو آغاز کرد و طی یک دوره کوتاه مدت با تولید محصولات ارزان قیمت و با کیفیت و همچنین تبلیغات گسترده، به یکی از پرفروش‌ترین‌های این عرصه در آمریکا تبدیل شد. مهمتر از همه اینکه این شرکت تمرکز خود را روی محصولات 8mm گذاشت و در بین رقبای خود بیشترین طرفدار را پیدا کرد. با این همه رقیب قدری به نام «بل اند هول» اجازه پیشرفت بیشتر را به آن نداد و خیلی زود آن را از میدان خارج کرد.
در دهه 1940، «Revere 85» به خاطر سهولت استفاده و کیفیت استثنائی‌اش به معروفترین و پرفروش‌ترین مدل این برند در آمریکا تبدیل شد و در حال حاضر هم در بازار تجهیزات سینمایی دست دوم کاملا شناخته شده است.
بولکس (BOLEX)
شرکت سوئیسی «بولکس» که در سال 1925 افتتاح شد بیشتر به پروژکتورهای 16 میلی متری خود مشهور است؛ با این حال از سال 1936 مجموعۀ «G» را ارائه کرد که شامل دستگاه‌های 8 میلیمتری هم می‌شد و قابلیت نمایش نوارهای 40 فوتی را داشت. «G816» برای هر دو نوع 8 و 16mm کاربرد داشت و«G8» به تنهایی برای فیلمهای 8mm استفاده می‌شد.
«G3» نیز محصول دیگر این مجموعه بود که علاوه بر فیلمهای 8 و 16 میلی متری، برای فیلمهای 9.5 میلیمتری نیز استفاده می‌شد. در دهۀ 1950 این کمپانی دو محصول «M8» و «M8-R» را معرفی کرد که در سال 1959 به هر دوی آنها یک «استروسکوپ» داخلی اضافه کرد که از طریق تاباندن نور کمک می‌کرد تصویر، ثابت به نظر برسد و لرزش‌ها و چرخش‌های غیرعادی در آن احساس نشود.
سانکیو (SANKYO)
کمپانی «سانکیو» در سال 1946 در ژاپن فعالیت خود را با جعبه‌های موسیقی شروع کرد و پس از چند سال وارد عرصۀ فیلم شد. سانکیو در سال 1957 اولین دوربین‌ها و آپارات‌های خود را که 8 میلیمتری بودند تولید کرد. برای نمونه دو مدل دستگاه‌های پروژکتور این برند را معرفی می‌کنیم:
- «Sankyo 1000H» مناسب برای هر دو نوع فیلم استاندارد و سوپر 8؛ که در دهۀ 1970 وارد بازار شد. این دستگاه قابلیت صوتی نداشت. از طرفی دیگر می‌توانست فیلم را با سرعت‌های مختلف از 7 تا 24 فریم در ثانیه نمایش دهد.
- «Sankyo 2000H» نیز برای هر دو نوع فیلمهای عادی و سوپر به کار می‌رفت.. این دستگاه امکان ضبط صدا داشت و می‌توانست فیلم‌ها را در 12 الی 24 فریم در ثانیه نمایش دهد.
چینون (CHINON)
«چینون» از دیگر تولیدکنندگان آپارات های 8 میلیمتری است. این شرکت در سال 1948 در ژاپن تاسیس شد و در دهۀ 60، آپارات های 8 میلیمتری خود را تولید کرد. در سال 1977 کمپانی کداک، به یکی از سهامداران اصلی چینون تبدیل شد و بعد از مدتی این شرکت تحت مالکیت «Kodak Japan Limited » درآمد.
«Chinon C200»، ساخته شده در سال 67-1966 یکی از آپارات‌های 8 و سوپر8 میلی متری چینون بود که فیلم را در سرعت‌های متفاوتی پخش می‌کرد؛ اما امکان ضبط صدا برای آن وجود نداشت. «Chinon sound 8000» ساخته شده در سال 1974، نمونه‌ای دیگر از پروژکتورهای 8 و سوپر8 mm بود که قابلیت پخش فیلم با سرعت متغیر و ضبط صدا داشت.
بائر (BAUER)
این کمپانی در سال 1905 در آلمان شروع به فعالیت کرد و در سال 1907 اولین پروژکتور خود را روانۀ بازار کرد. 30 سال بعد «بائر» به تولید پروژکتورهای 8mm برای افراد آماتور دست زد. فعالیت این کمپانی تا سال 1986 ادامه داشت و بعد از آن توقیف شد.
«T78»، تولید شده در سال 77-1976، یکی از محصولات بی صدای این کمپانی برای پخش فیلمهای 8 و سوپر 8mm بود. «T183» نمونۀ دیگری بود که در آخرین دهۀ فعالیت بائر، در سال 1980 ساخته شد. این مدل، آپاراتی اتوماتیک با قابلیت ضبط صدا بود.
کوپال (COPAL)
این برند ژاپنی در دهۀ 1970 پروژکتورهایی را برای فیلمهای استاندارد و سوپر 8mm تولید کرد. به عنوان مثال «Copal CP 501» یکی از دستگاه‌های این کمپانی است که امکان ضبط چند صدا به طور همزمان را داشت و همچنین سرعت فیلم را می‌شد در دو حالت 18 و 24 فریم در ثانیه روی آن تنظیم کرد. «Copal CP 77» مشابه دستگاه قبل است؛ با این تفاوت که قابلیت صوتی ندارد.
یکی از انواع پرکاربرد آپارات، هشت میلی متری‌ها بودند که به رونق گرفتن سینمای آماتور و خانگی شدیدا کمک کردند و با توجه به وزن کم و سایز کوچکشان به راحتی حمل می‌شدند؛ در نتیجه به یکی از پرفروش‌ترین محصولات این حوزه تبدیل شدند و توانستند برای مدت زمانی طولانی، کارایی خود را حفظ کنند. این دستگاه‌ها متناسب با نوع فیلم، در دو سری عادی و سوپر تولید شدند و کمپانی‌های زیادی از جمله آفگا، المو، بولکس، یومیگ، بل اند هاول و … نقش مهمی در تولید آنها ایفا کردند.
